Bài tham luận này được hình thành từ kinh nghiệm thực tế từ nhiều năm qua của Ban Giáo dục Tăng Ni Trung ương GHPGVN, từ những khó khăn, tồn tại về các mặt, từ những tài liệu giáo dục và những ý kiến đóng góp rất thực tiễn của chư Tăng Ni, Phật tử, các chuyên gia giáo dục trong và ngoài nước.

Lời dạy chân chính của đức Phật nhờ khai thông trí tuệ, nên Ngài đã thấy biết đúng như thật.Những người Phật tử mới đến với đạo Phật, chưa tìm hiểu cặn kẽ về giáo lý Phật dạy vẫn còn ít nhiều suy nghĩ rằng vận mệnh của mình được quy định bởi năm, tháng, ngày, giờ, giây, phút tốt hoặc xấu.Điều này trái hoàn toàn với lời Phật dạy, đặc biệt là không đúng với tinh thần của câu kinh vừa nêu trên.

Loài người, cho đến hết thảy chúng sinh, muốn sinh tồn trên trái đất này, hẳn không thể thiếu vắng ‘tinh thần chiến đấu’. Lớn thì như Đức Phật vượt thoát cõi trần gian xuất gia, khuất phục hàng ma quân từ trong ra ngoài, chứng đắc quả Phật viên mãn, đòi hỏi sức chiến đấu hùng mạnh; nhỏ thì khắc phục mọi nghịch cảnh chung quanh trong đời sống hằng ngày, thậm chí trong việc điều hòa cân đối thân tâm, khởi tâm động niệm, mọi thứ đều phải có đủ ‘tinh thần chiến đấu’.

Không ít người hiểu chưa đúng về nghiệp, nghĩ rằng nghiệp là một món nợ tiền kiếp mà mình phải trả, nghiệp là cái tội mà mình phải đền, xem nghiệp như định mệnh. Do đó nhiều người sống không hạnh phúc vẫn cam chịu những nỗi bất hạnh, chấp nhận những khó khăn (vì cho đó là do nghiệp quá khứ) mà không có ý muốn khắc phục, vượt lên.

Thực ra, không thể nào nói hết phẩm chất đạo đức của Đức Phật. Ngài là đấng tuyệt đối, vượt ngoài ngôn ngữ, lượng định trong miêu tả của thế gian. Những miêu tả về Ngài chỉ là phát xuất từ cái nhìn trần tục, tuy vậy vẫn được xem là khuôn mẫu cho phẩm chất tốt đẹp nhất mà một người bình thường có thể noi theo.

Phật giáo là một hệ thống văn hóa tôn giáo đưa ra phương pháp giải thoát cho tất cả chúng sinh. Trong đó, bao hàm tư tưởng triết học sinh thái rất phong phú. Nếu chúng ta từ góc nhìn của sinh thái học mà giải thích, diễn dịch tư tưởng triết học tương quan của Phật giáo thì không những giúp cho học thuyết sinh thái thêm phong phú mà còn giúp nâng cao ý thức sinh thái hiện đại của chúng ta, thúc đẩy tiến trình hiện đại hóa sinh thái.

Khi mà đạo Bụt tiếp tục phát triển rộng rãi ở nhiều nước phương Tây thì ít nhiều những giáo lý đã và đang được đưa vào thảo luận xoay quanh vấn đề Làm Cách Nào Để Trở Thành Một Bậc Cha Mẹ Tốt Hơn. Những khái niệm về Thiền, Từ Bi, và Chánh Niệm dễ dàng đi vào trong suy nghĩ của chúng ta; nhưng những khái niệm này thực sự có ý nghĩa gì trong quá trình thực tập?

Tin nhân quả làm chúng ta an tâm. Sự hợp lý, trật tự, ý nghĩa của một cuộc đời là do nhận thức được và sống theo nhân quả. Và mọi lộn xộn, thậm chí hỗn loạn của đời sống một cá nhân hay của xã hội đều là do thiếu nhận thức về nhân quả và không sống theo nhân quả.

Đã lâu, đa số thanh niên quan niệm giải thoát của đạo Phật là siêu hình huyền hoặc đâu đâu, để dành riêng cho những người chán thực tại cầu vào chốn hư vô tịch diệt. Thanh niên là thích thực tế, ưa hoạt động nên không cần để ý đến.